در مقام مکان حرم، طراحی پیاده راه با تأکید بر مفهوم زیارت نمونه موردی: یکی از ره باغ های منتهی به حرم رضوی

چکیده معابر پیاده یا پیاده راه ها، معابری با بالاترین حد نقش اجتماعی هستند که تسلط کامل با عابر پیاده بوده و تنها از وسایل نقلیه موتوری به منظور سرویس دهی به زندگی جاری در معبر استفاده می شود و اکثراً و به دلایل معمارانه، تاریخی یا تجاری شکل می گیرند. این معابر می توانند به صورت کوچه، بازار، بازارچه، مسیری در میدان یا به سمت یک فضای شهری، پارک یا فضای یک مجتمع شکل بگیرند. پیاده راه ها، محل حضور همه شهروندان و مشارکت آنان در زندگی جمعی شان می باشد. این فضاها در مقیاس همه شهر عمل کرده و پذیرای گروه های مختلفی از شهروندان می باشد. پیاده راه ها علاوه بر نقش ارتباطی و دسترسی، مکانی امن و راحت برای تماس اجتماعی، گردش و تماشا و ... فراهم می آورد. در پیاده-راه ها، آزادی عمل انسان پیاده برای توقف، مکث، تغییر جهت و تماس مستقیم با دیگران بسیار زیاد است. اما آن چه در این مطالعه با توجه به بستر و مکان پیاده راه مورد بررسی قرار گرفت و به عنوان نقشی برای آن مطرح می شود مسأله زیارت است و مسیری که به حرم مطهر امام علی ابن موسی الرضا(ع) می رسد. زیارت، که حضور عارفانه در دیار معشوق است و یکی از راه های تکریم مفاخر علم و عمل به شمار می آید. زیارت مسأله ای است که در تمام ادوار تاریخ در میان ملل و مذاهب مختلف رواج داشته، مردم به زیارت قبور مقدسه خود می رفته اند، لکن شکل و آداب و رسوم آن متفاوت بوده است، ملت ها برای نزدیک تر شدن به معنویات و حل بسیاری از معضلات مادی و معنوی به این اماکن روی می آورده اند. پژوهش حاضر، مطالعه ای پیرامون فراهم کردن فضای شهری زیارتی پیاده محور با برخورداری از مطلوبیت های محیطی و در شأن حرم مطهر امام علی ابن موسی الرضا(ع) ، است. در این مطالعه از یک طرف به عملیاتی کردن مفهوم زیارت و به دست آوردن نکات،ویژگی ها و معیارهایی برای طراحی فضای شهری زیارتی و طی طریق و رسیدن به حضور قلب برای رسیدن به جوار امام علی ابن موسی الرضا(ع) پرداخته شده است و از طرفی دیگر با بررسی مفهوم فضای شهری و پیاده راه و نکات و ویژگی ها و توقعات مربوط به آن، سعی شده است کیفیت های مطلوب در رابطه با پیاده راه بیان شود. در این راستا برای تدقیق و استخراج نتایج مطلوب ، نمونه های موردی در داخل و خارج از کشور مطرح شده و سپس به شناخت محدوده مورد مطالعه در شهر مشهد پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر با توجه به پایگاه نظری و شناخت و تحلیل محدوده مورد مطالعه، معیارها و رهنمودهای مناسب درجهت هدایتگری فضای شهری پیاده محور برای زیارت در با توجه به بعد مکان و سه مولفه کالبد، کارکرد و معنی را نشان می دهد. در نهایت این پژوهش به ارائه پیشنهادات و طراحی در سه مقیاس کلان(شامل اهداف و راهبردها و سیاست ها )، میانی(حوزه بندی، تدوین چارچوب طراحی شهری و ارائه دستور کار طراحی،اصول و ضوابط) و خرد( الگوهای طراحی سه بعدی از پیاده راه جنان) با توجه به دستاوردهای آن می پردازد.